ก้อนเนื้อในม้ามเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในสุนัข ซึ่งมักจะต้องเข้ารับการผ่าตัดในทันที เมื่อเจ้าของสุนัขได้รับการแจ้งว่ามีการพบก้อนเนื้อในม้ามของสัตว์เลี้ยง อาจทำให้เกิดความวิตกกังวลอย่างมาก อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ว่าก้อนเนื้อทุกชนิดในม้ามจะเป็นเนื้อร้าย บางชนิดสามารถรักษาได้หากได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม การเข้าใจถึงประเภทต่าง ๆ ของก้อนเนื้อในม้ามและการรักษาจะช่วยให้เจ้าของสัตว์เลี้ยงตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง

ก้อนเนื้อในม้ามคืออะไร?

ก้อนเนื้อในม้าม (splenic mass) คือการเจริญเติบโตผิดปกติในม้าม ซึ่งเป็นอวัยวะสำคัญที่ทำหน้าที่กรองเลือดและสนับสนุนระบบภูมิคุ้มกัน ก้อนเนื้อนี้สามารถเป็นได้ทั้งเนื้องอกธรรมดา (benign) หรือเนื้องอกร้าย (malignant) โดยอาการที่มักพบรวมถึงอาการเซื่องซึม ปวดท้อง หรือการล้มฟุบเนื่องจากภาวะเลือดออกภายในช่องท้อง

ประเภทของก้อนเนื้อในม้ามสุนัข

จากการศึกษาพบว่า 55% ของก้อนเนื้อในม้ามสุนัขเป็นเนื้อร้าย ในขณะที่อีก 45% เป็นเนื้องอกธรรมดา เนื้องอกร้ายที่พบได้บ่อยที่สุดคือ hemangiosarcoma ซึ่งคิดเป็น 67% ของก้อนเนื้อร้ายทั้งหมด นอกจากนั้นยังพบเนื้องอกร้ายประเภทอื่น ๆ เช่น histiocytic sarcoma (8%), lymphoma (7%), และ undifferentiated sarcoma (14%)

ส่วนก้อนเนื้อธรรมดา ได้แก่ nodular hyperplasia หรือ extramedullary hematopoiesis (EMH) ซึ่งคิดเป็น 86% ของก้อนเนื้อธรรมดา นอกจากนั้นยังพบอาการอื่น ๆ เช่น:

– เนื้อตาย (necrosis) 10%

– ฝีในม้าม (splenic abscess) 2%

– myelolipomatosis 2%

– พังผืดในม้าม (splenic fibrosis) 1%

จากตัวเลขเหล่านี้จะเห็นว่า แม้เนื้อร้ายจะพบได้บ่อย แต่ก้อนเนื้อธรรมดาก็ยังมีจำนวนมากและสามารถรักษาได้หากได้รับการดูแลที่เหมาะสม

ขนาดพันธุ์ของสุนัขมีผลต่อการเกิดก้อนเนื้อหรือไม่?

ขนาดของพันธุ์สุนัขมีผลอย่างมากต่อโอกาสที่ก้อนเนื้อในม้ามจะเป็นเนื้อร้ายหรือเนื้องอกธรรมดา:

– สุนัขพันธุ์เล็ก (เช่น มอลทีส, ชิสุ, บีเกิล) มีโอกาสสูงที่จะพบก้อนเนื้อธรรมดา โดย 57% ของก้อนเนื้อในสุนัขพันธุ์เล็กเป็นก้อนเนื้อธรรมดา และเพียง 43% เป็นเนื้อร้าย

– สุนัขพันธุ์กลาง (เช่น ลาบราดอร์, สแตฟฟอร์ดเชียร์ เทอร์เรียร์, บอร์เดอร์ คอลลี่) มี 58% ที่พบเนื้อร้าย และ 42% พบเนื้อธรรมดา

– สุนัขพันธุ์ใหญ่ (เช่น เยอรมันเชพเพิร์ด, โกลเด้น รีทรีฟเวอร์, อลาสกัน มาลามิวท์) มีโอกาสสูงที่จะพบเนื้อร้าย โดย 63% ของก้อนเนื้อเป็นเนื้อร้าย และ 37% เป็นเนื้องอกธรรมดา

การวินิจฉัยก้อนเนื้อในม้าม

การตรวจวินิจฉัยก้อนเนื้อในม้ามมักใช้ อัลตราซาวนด์ หรือ CT scan อย่างไรก็ตาม ภาพที่ได้จากการตรวจไม่สามารถยืนยันได้เสมอว่าก้อนเนื้อเป็นเนื้อร้ายหรือเนื้องอกธรรมดา ตัวอย่างเช่น ก้อนเนื้อที่มีโพรง (cavitated mass) ซึ่งปรากฏเป็นช่องว่างในอัลตราซาวนด์ ไม่สามารถยืนยันได้แน่ชัดว่าเป็นเนื้อร้าย จากการศึกษาพบว่า ความไวในการตรวจพบ hemangiosarcoma ผ่านอัลตราซาวนด์เพียง 41.9% ดังนั้นการตรวจทางพยาธิวิทยาหลังการผ่าตัดเป็นสิ่งที่จำเป็นในการยืนยันผลการวินิจฉัย

ทางเลือกในการรักษา

ทางเลือกหลักสำหรับการรักษาก้อนเนื้อในม้ามสุนัขคือการ ผ่าตัดเอาม้ามออก (splenectomy) สำหรับสุนัขที่มีก้อนเนื้อธรรมดา การผ่าตัดนี้มักจะแก้ไขปัญหาได้อย่างสมบูรณ์และช่วยให้สุนัขกลับมามีสุขภาพดีได้ ส่วนในกรณีที่พบก้อนเนื้อร้าย แผนการรักษาอาจแตกต่างไปตามชนิดของเนื้องอกและความรุนแรงของโรค โดยสัตวแพทย์อาจแนะนำการรักษาเพิ่มเติม เช่น เคมีบำบัด

สรุป

ก้อนเนื้อในม้ามสุนัขไม่ใช่โทษถึงตายเสมอไป แม้ก้อนเนื้อร้ายอย่าง hemangiosarcoma จะเป็นปัญหาร้ายแรง แต่สุนัขจำนวนมากยังได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นก้อนเนื้อธรรมดาซึ่งสามารถรักษาได้สำเร็จ การวินิจฉัยตั้งแต่เนิ่น ๆ และความเข้าใจถึงความเสี่ยงตามขนาดพันธุ์จะช่วยให้เจ้าของสัตว์เลี้ยงตัดสินใจได้อย่างถูกต้องสำหรับสุขภาพของสุนัข